Ana Sayfa / Blog / Türk Soylular İçin Türkiye’de Yeni Çalışma Şartları (2527 Sayılı Kanun)

Ekim 16, 2025 | Görüntülendi: 262 | 0 0

Türk Soylular İçin Türkiye’de Yeni Çalışma Şartları (2527 Sayılı Kanun)

Tarihsel Bağlam

Türkiye’de Türk soylu yabancıların istihdamı her zaman özel mevzuatla düzenlenmiştir. Bu durum, Ankara’nın Türk dünyasıyla olan tarihi ve kültürel bağlarını yansıtmaktadır. Yakın zamana kadar bu konudaki temel yasal belge, 2527 Sayılı Kanun — “Türk Soylu Yabancıların Türkiye’de Kamu veya Özel Kurumlarda veya İş Yerlerinde Sanat ve Mesleklerini Serbestçe İcra Etmeleri Hakkında Kanun” — olup 1981 yılında kabul edilmiştir.

Table of Contents:

Soğuk Savaş döneminde yürürlüğe giren bu yasa, yurt dışında yaşayan Türk topluluklarının Türkiye’ye entegrasyonunu ve istihdamını kolaylaştırmayı amaçlamıştır. Diğer yabancılara göre önemli avantajlar sağlamış, ayrıca ayrı bir çalışma izni alma zorunluluğunu ortadan kaldırmıştır.

Ancak jeopolitik değişimler ve özellikle Orta Asya’dan gelen göç akımlarının artması, eski mevzuatın revize edilmesini gerekli kılmıştır. Türk Devletleri Teşkilatı (TDT)’nın güçlenmesi ve Türkiye’nin “yumuşak güç” (soft power) politikası çerçevesinde, bu ayrıcalıklardan kimlerin yararlanabileceğinin daha net tanımlanması ihtiyacı doğmuştur.

10 Ekim 2025 Tarihinde Neler Değişti?

Türk soylu yabancıların istihdamına ilişkin düzenlemelerdeki temel değişiklikler 10 Ekim 2025 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Parametre	10 Ekim 2025 Öncesi	10 Ekim 2025 Sonrası
Yasal Dayanak	2527 Sayılı Kanun ve eski Yönetmelik	10.10.2025 tarihli 10476 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı
“Türk Soylu” Tanımı	Genel kriterler ve soy esasına göre belirleniyordu	Yalnızca Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlenir
Çalışma Koşulları	Nispeten basit, genellikle ikamet izni yeterliydi	10 zorunlu şart getirildi (bkz. Bölüm 3)
Yürürlük Mekanizması	Kriterler karşılandığında otomatik çalışma hakkı	Tüm şartların sağlanması ve Cumhurbaşkanı onayı gerekir

Yeni düzenleme — 10476 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı — 2527 Sayılı Kanun’un Uygulama Yönetmeliği’nde değişiklik yapmıştır. En önemli değişiklik, yetkinin merkezileştirilmesidir: Artık “Türk soylu” (Türk soylu) sayılacak toplulukları belirleme yetkisi tamamen Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’na verilmiştir [1].

Şartlar ve Gereklilikler (10 Maddenin Ayrıntılı Analizi)

Yeni düzenleme, 2527 Sayılı Kanun kapsamında çalışma hakkı elde etmek için aynı anda sağlanması gereken 10 zorunlu koşul getirmiştir. Bu şartlar süreci oldukça zorlaştırmıştır.

No	Orijinal İfade	Açıklama ve Değerlendirme
1	İçişleri Bakanlığınca ikamet izni verilmiş olması.	Temel koşul.
2	Mesleğe ilişkin özel kanun niteliklerinin taşınması.	Düzenlemeye tabi meslekler (doktor, avukat vb.) için geçerli.
3	Diplomaların denkliğinin onaylanması.	Yükseköğretim Kurulu tarafından denklik onayı gerekir.
4	Güvenlik açısından sakınca bulunmaması.	Güvenlik birimlerince yapılacak inceleme.
5	Nüfus kayıtlarının oluşturulması.	Teknik kayıt işlemi.
6	Meslek kuruluşuna kayıtlı olunması.	Mühendislik, hukuk gibi meslekler için zorunludur.
7	Belgelerin denkliğinin kabul edilmesi.	Sertifika veya mesleki tecrübe belgelerini kapsayabilir.
8	Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilen topluluktan olunması.	Henüz yayımlanmamış Cumhurbaşkanı Kararına bağlıdır.
9	Kendi ülkesinde elinde olmayan sebeplerle mesleğini icra edememek.	Oldukça öznel; siyasi veya insani nedenlerin kanıtı gerekir.
10	Vatandaşı olduğu ülkenin kahir ekseriyetinden farklı etnik ve kültürel kimliğe sahip olmak.	Türk Cumhuriyetleri vatandaşlarını dışarıda bırakır; azınlıklara yöneliktir.

Kimler Yararlanabilir?

Resmî açıklamalara göre bu yasa, TDT üyesi ülkelerin vatandaşlarına değil, diğer ülkelerde yaşayan Türk azınlıklara yöneliktir.

Hedef kitle:

Kendi devleti olmayan Türk azınlıklar: Uygurlar (Çin), Ahıska Türkleri, Kırım Tatarları (Ukrayna), Balkan ve Orta Doğu Türk toplulukları.
Kendi ülkesinde siyasi veya zorlayıcı nedenlerle mesleğini icra edemeyen kişiler (Madde 9).

Bağımsız Türk devletlerinin vatandaşları (Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan) 10. madde kapsamı dışında kalmaktadır. Bu kişiler için 6735 Sayılı Uluslararası İşgücü Kanunu hükümleri geçerlidir [3].

Sayısal veriler:

Yaklaşık 358.000 Türk soylu kişi Türkiye’de ikamet iznine sahiptir.
Yaklaşık 89.000 kişi resmî çalışma iznine sahiptir [4].

Gerekçeler ve Politik Bağlam

Yumuşak Güç Aracı: Türkiye’nin Türk topluluklarıyla bağlarını güçlendirir ve “ana vatan” rolünü pekiştirir.
İç İşgücü Piyasasının Korunması: 10. madde göç akışını kontrol etmeyi ve yerli istihdamı korumayı amaçlar.
İnsani ve Siyasi Destek: Ayrımcılığa uğrayan Türk azınlıklara hukuki koruma sağlar.

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Kürşad Zorlu, bu düzenlemenin “Türkiye Cumhuriyeti’nin yurttaşlarına karşı tarihî sorumluluğunu üstlenme iradesini gösterdiğini” vurgulamıştır [3].

Riskler, Eleştiriler ve Eksiklikler

Belirsiz kriterler: Cumhurbaşkanı kararı olmadan yasa uygulanamaz.
İspat zorluğu: 9. ve 10. maddeler öznel niteliktedir, suistimale açıktır.
Merkezileşme riski: Tüm yetkilerin Cumhurbaşkanı’na devredilmesi süreci siyasallaştırabilir.
Ayrımcılık riski: Türk soylu yabancılar ile yerel işçiler arasında gerilim yaratabilir.

Önceki Durumla Karşılaştırma ve Sonuçlar

Alan	10.10.2025 Öncesi	10.10.2025 Sonrası
Çalışma Hakkı	Nispeten kolay, ikamet izni yeterliydi	10 şartın tamamının sağlanmasına bağlı
Hedef Grup	Tüm Türk soylu kişiler	Yalnızca Türk azınlıklar
Siyasi Yetki	Bakanlık düzeyinde	Cumhurbaşkanı düzeyinde merkezileşme
Ekonomik Etki	Nitelikli işgücü girişini teşvik ediyordu	Göç akışını sınırlar, hareketliliği azaltır

Sonuç ve Gelecek Perspektifi

10 Ekim 2025’te yürürlüğe giren yeni düzenleme, iki yönlü bir adımdır. Bir yandan göç politikasını düzenleyip savunmasız Türk azınlıklara destek olmayı hedeflemekte, diğer yandan süreci karmaşık ve belirsiz hale getirmektedir.

Dikkat edilmesi gerekenler:

Hangi toplulukların “Türk soylu” sayılacağını belirleyen Cumhurbaşkanı Kararının yayımlanması beklenmektedir.
9. ve 10. maddelerin yorumlanmasına dair resmî açıklamalar gereklidir.
Yeni düzenlemeden yararlanabilecek kişi sayısının sınırlı kalması beklenmektedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Türk Devletleri Örgütü’ne üye ülkelerin vatandaşları için bir şeyler değişti mi?

Bağımsız Türk devletlerinin vatandaşları — Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan — yasalara tabi değildir. No:2527. Yabancı uyrukluların kanunen istihdamına ilişkin genel kurallar onlar için geçerlidir. No:6735 “Uluslararası işgücü hakkında”.

Yeni düzenlemeyle ilgili riskler ve eleştiriler nelerdir?

Uzmanlar şunları belirtiyor: Yasa, özellikle 9. ve 10. maddelerde yolsuzluk riski oluşturan belirsiz ifadeler içeriyor. Cumhurbaşkanı, Türk kökenli olarak tanınan kişilerin çevresini belirlediği için sürecin siyasallaştırılması da mümkündür. Bu, başvuruda zorluklara ve adayların seçiminde ayrımcılık riskine neden olabilir.

Çalışmaya hak kazanabilmek için hangi koşulların karşılanması gerekiyor?

On koşula uymak gerekir: oturma izninin mevcudiyeti, diplomanın niteliklerinin doğrulanması ve doğrulanması, güvenliğe tehdit edilmemesi, muhasebe ve meslek kayıtlarına kayıt yaptırılması, belgelerin ve kıdemin tanınması, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen etnik topluluğa ait olma ve ikamet ettiği ülkede mesleği gereği çalışamadığının kanıtı.

10 Ekim 2025’te tam olarak neler değişti?

Değişiklikler Cumhurbaşkanının kararıyla yapılmıştır. No:10476. Artık çalışma hakkı yalnızca on koşul yerine getirildiğinde verilmektedir. «Türk kökenli» tanımı Türkiye Cumhurbaşkanına devredilirken, otomatik çalışma hakkı kaldırılmıştır. Değişikliklerin amacı, kontrolü güçlendirmek ve «Türk kökenli» statünün kötüye kullanılmasını ortadan kaldırmaktır.

Yeni kurallara tam olarak kimler tabidir?

10 Ekim 2025 tarihinde yürürlüğe giren yeni şartlara göre yasa, Türkiye dışında ikamet eden ve kendi devletlerine sahip olmayan Türk azınlıkları — örneğin Uygurlar, Kırım Tatarları, Akhüzk Türkleri ve diğerleri – kapsamaktadır. Mesleklerini ikamet ettikleri ülkede yapamazlarsa veya kültürel-etnik bir azınlığa mensup olurlarsa Türkiye’de çalışabilirler.